We maken allemaal deel uit van meerdere systemen. Je kunt dan denken aan het gezin waarin je geboren bent (je gezin van herkomst). Je huidige gezin. Het land waarin je woont. Je bent inwoner van de stad waarin je woont. Je maakt deel uit van de organisatie waarin je werkt.
Bij veel van die systemen is het mogelijk om eruit te stappen. Als je ontslag neemt maak je geen deel meer uit van de organisatie. Als je je lidmaatschap opzegt van je vereniging dan hoor je er niet meer bij. Het enige systeem waar je niet uit kunt stappen is je gezin van herkomst en alle voorouders die daarbij horen. Je kunt wel besluiten om (tijdelijk) geen contact te hebben, maar je vader blijft je biologische vader en je moeder blijft je biologische moeder.
Om het goed te laten gaan met alle mensen in het familiesysteem zijn er drie ongeschreven wetmatigheden die zich in het opstellingenwerk steeds weer laten zien: ordening, binding en balans in geven en nemen.
Met alle mensen in het familiesysteem gaat het het beste als er duidelijkheid is over de ordening (dat wat eerder kwam, komt voor wat later komt), binding (iedereen die bij het systeem hoort heeft recht op een plek) en balans in geven en nemen (ouders geven aan hun kinderen en kinderen mogen ontvangen).
Als er verwarring of onduidelijkheid ontstaat over de ordening, over de binding of in de balans in geven en nemen in een familiesysteem dan uit zich dat in symptomen.
Bijvoorbeeld gedoe tussen broers en zussen. Dat kan ermee te maken hebben dat een (of meerdere) van de kinderen niet meer op zijn eigen plek staat. Dan is er een probleem in de ordening. Zoiets kan voorkomen als een kind de ouderrol heeft overgenomen en voor de ouders zorgt in plaats van andersom.
Het kan ook zijn dat de balans verstoord is geraakt. Dat je als kind heel veel bent gaan geven om het goed te laten gaan met bijvoorbeeld je ouders. Het risico daarvan is dat je dit later ook in je werk gaat herhalen. Als je er niet tijdig bij bent kan dat leiden tot een burn-out.
Problemen in de balans in geven en nemen kunnen ontstaan als iemand uit een eerdere generatie is buitengesloten uit hun familiesysteem. Bijvoorbeeld een oma die verliefd werd op een man van een ander geloof en daardoor niet meer bij haar gezin van herkomst hoorde. Vroeger dacht men vaak: dit is geweest. Als we het er niet meer over hebben dan is het er niet. Maar zo werken familiesystemen niet.
Buitensluiten heeft gevolgen voor de nakomelingen in het systeem. Zij worden als het ware ‘in dienst genomen’ om datgene wat is buitengesloten weer in te sluiten. Dat uit zich vaak in symptomen: je saboteert jezelf in de liefde of werk of ervaart een boosheid die je niet kunt duiden. De kans is dan aanwezig dat je onbewust verstrikt met geraakt met een eerder familielid of gebeurtenis in het familiesysteem.
Een opstelling is de enige manier die (voor zover ik weet) het buitensluiten zichtbaar maakt en kan je helpen om los te komen uit deze verstrikking. Zelfs als je niet precies weet wat er gebeurd is. Dat is vaak ook lastig omdat hier vroeger niet over gesproken werd. Als je deze verstrikking los kunt koppelen van jou dan ben je vrijer om je eigen keuzes te maken.
Weten waar je vandaan komt, wat je familie gevormd heeft kan je helpen in het hier en nu. Want weten waar je wortels liggen kan je stevigheid geven.
Zelf ben ik de afgelopen week eens wat dieper in onze familiegeschiedenis gedoken door aan de slag te gaan met stamboomonderzoek. Een behoorlijke puzzel. Ik ben begonnen met eerst de feiten achterhalen: wie is wanneer geboren, getrouwd en overleden. Hoe zit het met de kinderen? Dat is nog niet zo eenvoudig want dat waren er nogal wat in de grote katholieke gezinnen. Ook ben ik in gesprek gegaan met mijn ouders over de familiegeschiedenis en dat heeft mooie gesprekken opgeleverd. Ik kreeg familiefoto’s te zien die ik nog nooit eerder had gezien. Kreeg verhalen te horen die ik niet kende.
Wat weet jij eigenlijk van je eigen familiegeschiedenis? En zijn er nog mensen in je familie met wie je in gesprek zou kunnen gaan over vroeger?
Ik ben heel benieuwd naar wat je ontdekt!